مصداق و مصدوق
مصداق در ذاتیات است و مصدوق در عَرَضیات است و این اصطلاح از ابتکارات جناب صدرالمتألهین در اسفار است . مصداق مثل اینکه زید مصداق برای انسانیت است و مصدوق مثل زید برای أبوت است و یا شجر مصدوق امکان است چنانچه مصدوق رنگ سبز است ؛ ولی جوهر و جسم و نامی که از ذاتیات باب ایساغوجی اند ، شجر مصداق آنهاست .
شرح دفتر دل/داود صمدی آملی/انتشارات روح و ریحان/چاپ 1389/ج 2/ص 140
اقسام موت اختیاری
موت اختیاری در نزد سالک الی الله به چهار قسم است . یکی موت احمر است که جهاد اکبر است : «فتوبوا الی بارئکم فاقتلوا انفسکم ذلکم خیر لکم عند بارئکم» . و دیگری موت أبیض است و آن جوع است که باطن را نور می دهد و چهره قلب را سفید می نماید ، چون که بطنه فطنه را می برد . و سومی موت اخضر است و آن لبس مرقع است ، جناب وصّی علیه السلام فرمود : «لقد رقعت مدرعتی حتی استحییت من راقعها» . و چهارمی موت اسود است که همان تحمل صبر و مصائب و محن و سرزنش لائمین و تحمل اذیت خلق است . و این موت چهارمی از سه موت دیگر شدیدتر است . «و لربک فاصبر» .
شرح دفتر دل/داود صمدی آملی/انتشارات روح و ریحان/چاپ 1389/ج 2/ص 111
